Kết quả khảo sát mới đây của Liên đoàn địa chất thủy văn – địa chất công trình miền Bắc cho thấy, hàm lượng amoni, nitrat, nitrit, độ oxy hóa… trong nước ngầm ở Hà Nội đã vượt nhiều lần chỉ tiêu cho phép, ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ con người. Song hiện có rất ít biện pháp khắc phục tình trạng này.
Theo tiêu chuẩn vệ sinh nước ăn uống dựa trên Quyết định 1329 của Bộ Y tế, nước sinh hoạt đạt chuẩn ở mức hàm lượng amoni: 1,5 mg/l, độ oxy hóa: 2 mg/l. Trên thực tế, kết quả phân tích các mẫu nước đều vượt quá chỉ tiêu cho phép, nhiều nơi cao từ 20 đến 30 lần. Tầng nước ngầm trên (cách mặt đất từ 25 m đến 40 m) – nơi người dân khai thác bằng cách đào giếng khoan – đã ô nhiễm nặng ở nhiều nơi. Điển hình là xã Pháp Vân có hàm lượng amoni là 31,6 mg/l, độ oxy hóa 31,2 mg/l. Phường Tương Mai có hàm lượng amoni 13,5 mg/l và độ oxy hoá 15,6 mg/l. Các phường Trung Hòa, xã Tây Mỗ, xã Trung Văn… đều có hiện trạng tương tự. Người dân tại khu vực này cũng thừa nhận nguồn nước lấy từ các giếng khoan rất đục, vàng. Ông Trần Văn Dũng, xã Yên Sở, huyện Thanh Trì nói: “Chúng tôi chỉ biết dùng bể cát lọc để lấy nước ăn, song vẫn không khử hết mùi tanh và lờ lợ”.
Nguy hại hơn, mức ô nhiễm đang tăng dần theo thời gian, xã Yên Sở trong năm 2002 kết quả đo đạc cho thấy hàm lượng amoni là 37,2 mg/l hiện nay đã tăng lên 45,2 mg/l, phường Bách Khoa mức nhiễm từ 9,4 mg/l, nay tăng lên 14,7 mg/l. Có nơi chưa từng bị nhiễm amoni song nay cũng đã vượt tiêu chuẩn cho phép như Long Biên, Tây Mỗ, Đông Ngạc… Hiện bản đồ nguồn nước nhiễm bẩn đã lan rộng trên toàn thành phố.
Tầng nước ngầm dưới (cách mặt đất từ 45 m đến 60 m) là nguồn cung cấp cho các nhà máy cũng bị nhiễm bẩn. Hiện các nhà máy nước Hạ Đình, Tương Mai, Pháp Vân, Linh Đàm đã bị nhiễm amoni và có hàm lượng sắt cao 1,2-19,5 mg/l. Nước từ các nhà máy đang đứng trước nguy cơ nhiễm bẩn bởi vẫn chưa có hạng mục xử lý amoni. Duy nhất, nhà máy nước Nam Dư đang xây dựng hệ thống này với chi phí khoảng 40 tỷ đồng.
Mức độ ô nhiễm tăng lên trong khi các tác nhân nhiễm bẩn chưa được ngăn chặn. Nhiều hộ dân khoan giếng bằng những thiết bị không đúng tiêu chuẩn, nước bẩn trên bề mặt thấm theo đường khoan đi vào lòng đất, tình trạng này cũng phổ biến trên những ruộng rau ngoại thành như Đông Anh, Gia Lâm, Thanh Trì. Cùng với đó là rác thải ở nhiều khu dân cư không được thu gom và xử lý đã tác động xấu tới nguồn nước. Các yếu tố tự nhiên như phân hủy chất hữu cơ trong than bùn cũng là nguồn gốc gây ô nhiễm amoni.
Mới đây, Sở Giao thông công chính đã nghiên cứu và khẳng định có thể xử lý amoni ở mức 10-12 mg/l bằng kỹ thuật nitrat hóa. Ông Nguyễn Văn Khôi, Phó giám đốc Sở cho biết đơn vị này đang nghiên cứu xử lý amoni hàm lượng cao. Trên cơ sở đó sẽ lựa chọn công nghệ xử lý amoni trong nước ngầm cho các nhà máy nước ở phía nam Hà Nội.
Nguồn: báo Vnexpress